O witrażach Chagalla

Dzieła Chagalla poznałam stosunkowo późno,

chociaż „otarłam się” o niego w klasie maturalnej. Dopiero na studiach zapatrzyłam się w jego sztukę. Wpadłam po uszy i do dzisiaj w tym swoim zapatrzeniu trwam. Właściwie, to ciągle jeszcze się dziwię, że zaczytując się w opowiadanich Brunona Schulza w liceum, nie wzięłam pod uwagę malarstwa Chagalla, które dotyka m.in. tego samego problemu, co pisarstwo Schulza – przeszłości owiniętej w welon tajemniczości, symbolizmu, somnambulizmu, abstrakcji…Jeden wyraził to za pomocą słów, drugi za pomocą kolorów i obrazów….

Marc Chagall

Był rok 1997. Wrzesień czy może już październik? Nie pamiętam dokładnie. Jesień w Krakowie. Z wielką skórzaną torbą przewieszoną przez ramię, w skórzanych rozlatujących się już sandałkach, przygarbiona pod wielkim brzemieniem młodości durnej i chmurnej dreptałam Alejami od Mostu Dębnickiego w stronę Kina Kijów i Biblioteki Jagiellońskiej. Po drodze minęłam hotel Cracovia (który wtedy tętnił życiem), przeszłam przez Aleję 3 Maja i nagle zatrzymałam się przed ogromnym gmachem Muzeum Narodowego (zawsze, kiedy stoję przed tym budynkiem, mam wrażenie, że mnie przytłacza). Spojrzałam na afisze informujące o kolejnej wystawie malarza, którego znałam tylko ze słyszenia i jakby mimochodem, i bez chwili zastanowienia po prostu zmieniłam cel mojej wędrówki. Weszłam do środka, zakupiłam bilet ulgowy studencki i przepadłam w świecie dzieł Marca Chagalla. Ile godzin spędziłam w środku – nie wiem, wiem tylko, że wiele. A następnego dnia poszłam tam znowu….

I odtąd wracam do jego dzieł, tak jak wracam do świata sklepów cynamonowych Schulza i do pisarstwa Kafki. Marc Chagall, Bruno Schulz i Franz Kafka – tak różni, i tak podobni.

I w ostatnich dniach miałam szczęście jeszcze raz spotkać się z malarstwem artysty, który zaklinał przeszłość i czas. I to z sukcesem.

Chagall i Moguncja

Będąc przez kilka dni w podróży, zawitałam m.in. do Moguncji. Przybywszy tam, skierowałam swoje kroki do kościoła św. Szczepana, gotyckiej budowli zbudowanej na przełomie XIII i XIV w., której witraże są dziełem żydowskiego malarza Marca Chagalla. Powstały one w 1978 r., czyli stosunkowo późno, kilka lat przed jego śmiercią (Marc Chagall żył 98 lat i do końca tworzył). I znowu mogłam stać i podziwiać, jak kiedyś… Tyle błękitu w witrażach przedstawiających sceny biblijne.

Zegar z błękitnym skrzydłem

Mam swoich ulubionych malarzy, przedstawicieli różnych epok i kierunków. Niekoniecznie podobają mi się ich wszystkie obrazy. Wiele jest takich, do których wracam, których reprodukcjami się otaczam, do których zaglądam. Ot, tak.

Jest taki obraz Chagalla pt. Zegar z błękitnym skrzydłem z 1949 r., namalowany przez smutnego malarza. Przepiękny w swojej prostocie. Zresztą tyle ich, pięknych, tajemniczych, pełnych symboli.

I wraca do mnie ta poetyka w niespotykach sytuacjach, nawet kiedy o niej nie myślę.

Przed kilkoma laty odkryłam ją w malarstwie Romy Ligockiej, dziewczynki w czerwonym płaszczyku. I mam nadzieję, że jeszcze nieraz natknę się na podobną metaforykę.

A teraz czas na kilka impresji: